

Türkiye’de inovasyon ve Ar-Ge faaliyetlerini destekleyen iki önemli yapı bulunmaktadır: Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB) ve Ar-Ge/Tasarım Merkezleri. Her ikisi de 5746 sayılı Kanun kapsamında personel teşvikleri (gelir vergisi stopajı, SGK işveren hissesi desteği, damga vergisi istisnası) bakımından benzer avantajlar sunarken; kurumlar vergisi ve KDV yönünden farklılaşmaktadır.
-
TGB’lerde bölge içi yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden doğan kazançlar kurumlar vergisinden istisna, yazılım teslimleri ise KDV’den muaf tutulur.
-
Ar-Ge/Tasarım Merkezlerinde ise kurumlar vergisi istisnası bulunmaz; bunun yerine yapılan harcamalar için Ar-Ge indirimi uygulanır.
Bu farklar, firmaların yapısına, faaliyet alanına ve yatırım stratejisine göre en uygun modeli seçmesini gerekli kılar. Karşılaştırma tablosu, TGB ve Ar-Ge/Tasarım Merkezlerinin sağladığı avantajları net biçimde görerek doğru karar almanıza yardımcı olur.
TGB (Teknoloji Geliştirme Bölgeleri) | Ar-Ge/Tasarım Merkezleri | |
Kanuni Dayanak | 4691 sayılı Kanun (TGB); personel teşvikleri 5746 ile paralel. | 5746 sayılı Kanun; Ar-Ge indirimi KVK 10/1-a’ya göre uygulanır. |
Yer/Altyapı | Bölge sınırları içinde ofis/yerleşim; yönetici şirket ekosistemi. | Firmanın kendi tesisinde tanımlı merkez alanı; Bakanlık onayı gerekir. |
Başvuru & Onay | Bölge yönetici şirketi + Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı süreçleri. | Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı onayı; yıllık raporlama ve denetim. |
Faaliyet Kapsamı | Yazılım, Ar-Ge, tasarım; bölge içi faaliyet esas. | Ar-Ge/Tasarım projeleri; merkez içi faaliyet, belirli oranlarda merkez dışı izin. |
Personel Teşvikleri |
GV stopaj teşviki (%95/%90/%80), SGK işveren hissesi desteği, damga vergisi istisnası. |
Aynı (5746 kapsamında): GV stopajı, SGK işveren hissesi, damga vergisi istisnası. |
Kurumlar Vergisi | Kazançlar kurumlar vergisinden istisna. | İstisna yok; Ar-Ge indirimi ile kurum kazancından düşülür. |
KDV | Yazılım teslimleri KDV’den istisna. | Genel olarak KDV istisnası yoktur. |
Uzaktan/Merkez Dışı Çalışma | Bölge kurallarıyla sınırlı oranda mümkündür. | 5746 usul-esaslarına göre belirli oran ve şartlarla mümkündür. |
Raporlama & Denetim | Yönetici şirket raporları + Bakanlık denetimleri. | Yıllık rapor, YMM tasdik, Bakanlık denetimleri. |
Gelir Ayrıştırma | Bölge içi gelirlerin ayrı muhasebeleştirilmesi gerekir. | Proje bazlı harcama ve gelir ayrıştırması yapılır. |
Tipik Avantaj Profili | Personel teşviki + Kurumlar Vergisi + KDV istisnası → yüksek avantaj. | Personel teşviki + Ar-Ge indirimi → harcama odaklı avantaj. |
Kimler İçin Uygun? | Yazılım/ürün geliştiren ve ticarileştiren firmalar. | Yoğun Ar-Ge harcaması olan üretici/teknoloji firmaları. |