Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği Bilgilendirme Notu

Bilindiği üzere, Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği, 02 Şubat 2022 Tarihli ve 31738 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Böylece 29/8/2003 tarihli ve 25214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

 

Yönetmelikle, 28/7/2016 tarihli ve 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca, uluslararası işgücüne ilişkin politikaların belirlenmesi, uygulanması, izlenmesi ile yabancılara verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetlerine dair iş ve işlemlerde izlenecek usul ve esasları, yetki ve sorumlulukları ve uluslararası işgücü alanındaki hak ve yükümlülükleri yeniden düzenlenmiştir.

 

Yönetmeliğe ilişkin bilgilendirme notu aşağıda paylaşılmıştır.

 

1.  Doğumla Türk vatandaşı olup da İçişleri Bakanlığından çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoylarından Mavi Kart sahibi olanlar veya Mavi Kart Kütüğüne kaydı olduğunu belgeleyenler Türkiye’de çalışma izni almadan çalışabilirler.

 

2.  Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğünce belirlenecek yabancılardan Türkiye’de yasal olarak bulunanlar, geçerli bir ikamet izni olmaksızın sistem üzerinden başvuru yapabilir. Geçerli bir ikamet izni olmaksızın başvuru imkânı tanınmasında dikkate alınacak özel şartlar 6 aylık dönemler halinde güncellenerek Genel Müdürlüğün resmi internet sayfasında yayımlanacaktır.

 

3.   Özel şartlar haricinde yabancıların çalışma izni başvuruları hariç olmak üzere yurtiçinden yapılacak çalışma izni başvurularında yabancıya ait en az 6 ay süreli geçerli bir ikamet izninin bulunması gerekir.

 

4.   Süre uzatımı yapılmış çalışma izinleri hariç olmak üzere, bir işverene bağlı çalışan yabancılar bakımından, izin başlangıç tarihinden itibaren 6 ay içerisinde başka bir işverene bağlı çalışmak üzere yurtiçinden çalışma izni başvurusu yapılmasına ilişkin usul ve esaslar Genel Müdürlüğün resmi internet sayfasında yayımlanacaktır.

 

5.   Çalışacak yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunda işvereninin elektronik tebligat adresine, sahip olması zorunludur.

 

6.   Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılan çalışma izni başvurusunun tamamlanması bakımından, bir işverene bağlı çalışacak yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunda, yabancının ilk olarak Türk dış temsilciliğine çalışma vizesi başvurusu yapması zorunludur. Çalışma vizesi başvurusunun ardından 30 gün içerisinde işverenin dış temsilcilik tarafından verilen referans numarası ve istenen bilgi ve belgeleri sisteme yükleyerek başvuruyu onaylaması ile çalışma izni başvurusu tamamlanır.

 

7.  Başvuruda eksik bilgi veya belgelerin tespit edilmesi hâlinde, bilgi veya belge eksikliklerinin tamamlanması, mücbir bir sebebin varlığının resmî bir makamdan belgelendirildiği hâller dışında 30 günü aşamaz. 30 günlük süre bilgi ve belge talebinin yapıldığı tarihten itibaren başlar.

 

8.  Usulüne uygun olarak tamamlanan başvuruların değerlendirilmesi, bilgi ve belgelerin tam olması kaydıyla 30 gün içinde tamamlanır. 30 günlük süre başvurunun sistem üzerinden tamamlandığı veya ek bilgi ve belge talebi olması halinde talep edilen bilgi ve belgelerin sistem üzerinden yüklendiği tarihten itibaren başlar.

 

9.  Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde; yabancının eğitimi, iş yerinde alacağı görev, mesleki bilgi ve tecrübesi, işyerinde alacağı görev ile mesleki bilgisi ve tecrübesi arasındaki uyum, ücreti, bildiği diller ve benzeri hususları dikkate alarak kriterler belirler. Değerlendirme kriterleri, çalışma izni türleri, il, bölge, faaliyet alanı, meslek ve benzeri sınıflandırmalar temelinde farklı olarak belirlenebilir.

 

10. Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü, belirlenen kriterler doğrultusunda puanlama sistemleri hazırlamaya ve bu kapsamda yapılan düzenlemeleri 6 aylık dönemler halinde güncelleyerek resmi internet sayfasında yayımlamayabilir.

 

11.  Yabancılara ilişkin çalışma izni başvurularında, yönetmelikte belirtilenler değerlendirme kriterlerine tabi tutulmayabilir.

 

12.  Çalışma izni yabancının pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerinin geçerlilik süresinden 60 gün daha kısa süreli olarak düzenlenir.

 

13.  Yurtiçinden yapılan başvurularda yabancının, çalışma izninin başlangıç tarihinden itibaren bir ay içerisinde ilgili mevzuat kapsamında yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle çalışmaya başlaması zorunludur.

 

14.  Yurtdışından yapılan başvurularda yabancının yurda giriş tarihinden itibaren bir ay içerisinde ve her halükârda çalışma izninin başlangıç tarihinden itibaren 6 ay içerisinde ilgili mevzuat kapsamında yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle çalışmaya başlaması zorunludur.

 

15.  Çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihi ile çalışma izni başlangıç tarihinin farklı olması halinde çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde SGK ’ya yapılan bildirimler süresinde yapılmış sayılır.

 

16.  Çalışma izni verilen yabancının aynı işverene ait işyerinde farklı bir görevde veya bu işverenin aynı iş kolundaki diğer şubelerinde çalışabilmesi için; değişiklik talebini içeren başvurunun işverence sistem üzerinden Bakanlığa iletilmesi, çalışılacak yeni şubenin işverenin ticaret siciline kayıtlı olması, yabancının yapacağı işin mesleki yeterlilik veya ön izin gerektirmemesi ve mevcut işiyle benzer veya uyumlu olması, yapılacak başvurunun Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından uygun bulunması gerekir.

 

17.  Aynı işverenin diğer bir ildeki şubesinde çalışmak üzere yapılacak işyeri veya görev değişikliği başvurusu uygun bulunan yabancının çalışma izni belgesi Bakanlıkça yenilenir.

 

18.  Turkuaz Kart, bağımsız çalışma izni ve süresiz çalışma izninde işyeri veya görev değişikliği, en geç yeni işyerinde çalışmaya başlamadan 10 gün önce yabancı tarafından Bakanlığa bildirilir.

 

19.  Çalışma izni süre uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren ve her halükârda çalışma izni süresi dolmadan sistem üzerinden yapılır.

 

20.  Bir işverene bağlı çalışan yabancı adına yapılan çalışma izni süre uzatma başvurusu olumlu değerlendirilen yabancının çalışma izin süresi, aynı işverene bağlı olarak ilk süre uzatma başvurusunda en çok 2 yıl, sonraki süre uzatma başvurularında ise en çok 3 yıla kadar uzatılır.

 

21. Çalışma izni süre uzatma başvurusu yapılan yabancılar, izin süresinin sona erdiği tarihten itibaren başvurunun değerlendirilmesi süresince ve her halükârda 90 günü geçmemek ve yapılan iş ile çalışılan işyerinin değişmemesi kaydıyla çalışmaya devam edebilir. Çalışma izni süre uzatma başvurusunu tamamlayanlara talep etmeleri halinde, sistem üzerinden, herhangi bir harç ya da ücrete tabi olmayan ve şekli ve içeriği Bakanlık tarafından belirlenen çalışma izni süre uzatma müracaat belgesi verilir.

 

22. Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az 8 yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilir. Süresiz çalışma izni, ilgili mevzuat hükümlerine uyulması ve yeni işyerinde çalışmaya başlamadan en geç 10 gün önce Bakanlığa bildirim yapılması kaydıyla yabancıya bağımsız veya bir ya da birden fazla işverene bağlı olarak çalışma hakkı verir. Süresiz çalışma izni belgeleri çalışma izni başlangıç tarihi itibarıyla her 5 yılın sonunda yenilenir. Belge yenileme başvurusu süresiz çalışma izni başlangıç tarihinden itibaren 5 yıllık sürenin dolmasından önceki 6 ay içerisinde ve her halükârda süre dolmadan yapılır.

 

23. İş veya hizmet sözleşmesinin ücretsiz izin yoluyla askıya alınması ve ücretsiz iznin sonlanması durumlarının işverence en az bir gün önceden Bakanlığa bildirilmesi zorunludur. Bir işverene bağlı olarak verilen çalışma izninde, iş kazası, hastalık, analık, zorunlu kamu hizmeti gibi ücretsiz izin verilmesini zorunlu kılan haller hariç olmak üzere işveren ve yabancının karşılıklı anlaşması suretiyle en fazla 90 gün iş veya hizmet sözleşmesinin ücretsiz izin yoluyla askıya alınması durumunda bu durumun Bakanlığa bildirilmesi halinde çalışma izni askıya alınır ve çalışma izni ücretsiz izin süresince askıda kalır.

 

24.  Çalışma izninin askıya alınması halinde bu çalışma iznine bağlı olarak doğan; çalışma hakkı, iznin askıya alınması tarihinden itibaren, ikamet hakkı, iznin askıya alınmasını takip eden 10 günlük sürenin tamamlanmasından itibaren, askı halinin son bulduğu tarihe kadar kullanılamaz. Çalışma izninin askıya alınabileceği meslek ve sektörler Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından belirlenir.

 

25.  Bir şirketin yurtdışında kurulu bir işyerinde çalışmaktayken şirket içi çalışan değişimi kapsamında, Türkiye’de kurulu bulunan şirketine ait bir işyerinde yönetici olarak veya uzmanlık gerektiren işlerde çalışmak üzere görevlendirdiği yabancının çalışma izni, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak üzere 2 yıla kadar düzenlenebilir.

 

26.  Bir şirketin yurtdışında kurulu bir işyerinde çalışmakta iken şirket içi çalışan değişimi kapsamında, Türkiye’de kurulu bulunan şirketine ait bir işyerinde staj yapmak üzere görevlendirdiği yabancının çalışma izni, staj süresini aşmamak üzere 1 yıla kadar düzenlenebilir.

 

27.  Şirket içi çalışan değişimi kapsamında yabancı adına çalışma izni süre uzatma başvurusu bir defaya mahsus olmak üzere yapılabilir ve çalışma izni süresi 1 yıla kadar uzatılabilir.

 

28.  Çalışma izni veya çalışma izin muafiyeti bulunan yabancılara ilişkin sosyal güvenlik yükümlülüklerinin çalışma izni veya çalışma izni muafiyet başvurusu esnasında beyan ve taahhüt edilen ücret ve tam zamanlı çalışmaya ilişkin usul ve esaslar üzerinden yerine getirilmesi zorunludur.

 

29. Çalışma izni veya çalışma izin muafiyeti kısmi süreli çalışmak üzere düzenlenebilir. Kısmi süreli çalışmanın yapılabileceği sektör, iş ve meslekler Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından belirlenerek resmi internet sayfasında yayımlanır. Bu kapsamda bulunan yabancılara ilişkin sosyal güvenlik yükümlülükleri başvuru esnasında ibraz edilen iş sözleşmesinde belirtilen ücret ve süreler üzerinden yerine getirilir.

 

30. Çalışma izninin düzenlenmesinden sonra çalışma izni başvurusunda beyan edilen ücretin altında ücret ödenmesini veya tam süreli çalışmanın kısmi süreli çalışmaya dönüştürülmesini öngören iş veya hizmet sözleşmesi değişikliği yapılamaz.

 

31.  İşverenler ile bir işverene bağlı olmaksızın düzenlenen çalışma izinlerinde adına çalışma izni düzenlenen yabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışmanın başlamasını ve sona ermesini, çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek hâlleri 15 gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

 

Çalışma izni muafiyetleri, istisnai çalışma izinleri, harç bildirimleri  ilgili yönetmelikte açıklanmıştır.