Fiili Hizmet Süresi Zammı Nedir? Fiili Hizmet Süresi Zammından Kimler Kaç Gün Üzerinden Yararlanabilir? Fiili Hizmet Süresi Zammı Nasıl Değerlendirilir?

Fiili hizmet süresi zammı, ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan sigortalılara yönelik bir düzenlemedir.  Halk dilinde yıpranma payı olarak ta ifade edilen fiili hizmet süresi zammı: 4/a ve 4/c sigortalılarından 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun fiili hizmet süresi başlıklı 40. maddesinde sayılan işleri yapanların maruz kaldıkları riskler için her 360 güne karşılık aynı maddede belirtilen gün sayısının uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme süresine eklenmesine fiili hizmet süresi zammı denmektedir 
 Fiili Hizmet Süresi Zammından Kimler Yararlanabilir? 
Fiili hizmet süresi zammı uygulamasından, bazı işyerleri ve işlerde hizmet akdi ile çalışan sigortalılar ile kamu görevlileri yararlanabilmektedir. Bu işyerleri ve işler şunlardır; 
1.    Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar için   60-90 gün 
2.    Cam fabrika ve atölyeleri işlerinde çalışanlar için   60 gün 
3.    Cıva üretimi işleri sanayii işlerinde çalışanlar için   90 gün 
4.    Çimento fabrikaları işlerinde çalışanlar için   60 gün 
5.    Kok fabrikalarıyla termik santraller işlerinde çalışanlar için   60 gün  
6.    Alüminyum fabrikaları işlerinde çalışanlar için   60 gün 
7.    Demir ve çelik fabrikaları işlerinde çalışanlar için   90 gün 
8.    Döküm fabrikaları   işlerinde çalışanlar için   60 gün 
9.    Asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler işlerinde çalışanlar için   90 gün 
10.    Yeraltı işlerinde çalışanlar için   180 gün  
11.    Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işlerde çalışanlar için 90 gün  
12.    Su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerde çalışanlar için 60-90 gün, 
13.    Türk Silahlı Kuvvetlerinde çalışanlar için 90 gün  
14.    Emniyet ve polis mesleğinde çalışanlar için 90 gün
15.    Milli İstihbarat Teşkilatında çalışanlar için 90 gün 
16.    İtfaiye veya yangın söndürme işlerinde çalışanlar için 60 gün 
17.    Basın ve gazetecilik mesleğinde çalışanlar için 90 gün  
18.    Türkiye Büyük Millet Meclisi çalışanları için 90 gün   
 Üzerinden “fiili hizmet zammı” verilir.  
Fiili Hizmet Süresi Zammı Nasıl Değerlendirilir? 
Fiili hizmet süresi zammı, yararlanmaya hak kazanan sigortalılar için 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra Kanunda belirtilen işyeri ve/veya işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için; 
•    60 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 60/360), 
•    90 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 0,25), 
•    180 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 0,50),
Sigortalının işyeri türüne istinaden Kanunda yapılan ayrıma göre prim ödeme gün sayılarına eklenecek fiili hizmet süresi zammında bazı süre sınırlamaları da getirilmiştir.  
5510 sayılı Kanunda öngörülen fiili hizmet süresi zammının yarısı üç yılı geçmemek üzere diğer bazı şartları taşımaları halinde Kanunda yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen emeklilik yaş hadlerinden indirilmektedir. Ancak, yaş haddi indirimindeki süre sınırı yer altı işlerinde çalışanlar için uygulanmaz.  
Sigortalıların farklı fiili hizmet süresi zammına tabi işyerinde çalışması halinde, yaş haddinden indirim yapılması için gerekli olan 3600 günün tespitinde tüm işyerlerinde geçen hizmetler dikkate alınır. Ancak, yapılacak yaş indirimine esas fiili hizmet süresi zammı hesaplanırken, yeraltı işyerlerindeki süreler ile diğerleri ayrı olarak değerlendirilir.